مصطفی چمران یکی از برجسته ترین سیاستمداران، فیزیکدانان و مقامات دولتی ایرانی است که به واسطه حضور در ۸ سال جنگ میان ایران و عراق، به یکی از چهره های شناخته شده و محبوب در ایران تبدیل شده است. او مدرک تحصیلی (مدرک دکتری رشته فیزیک پلاسما) خود را از دانشگاه های عالی ایالات متحده آمریکا دریافت کرده است.

از فعالیت های سیاسی مصطفی چمران میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
وزیر دفاع کشور در دولت مهدی بازرگان
نماینده مجلس شورای اسلامی در دوره اول
بنیان گذار ستاد جنگ های نامنظم در رابطه جنگ میان ایران و عراق

در این بخش از قصد داریم بیوگرافی مصطفی چمران را مورد برررسی قرار دهیم ، البته به جهت آنکه در این مقاله نمیتوان تمامی موارد را یاددداشت نمود و از آن جهت که دکتر مصطفی چمران یکی از چهره های اثرگذار در جنگ هشت ساله دفاع مقدس است بیشتر به این بخش از زندگی ایشان میپردازیم و تنها موضوعاتی همچون : دوران کودکی ، مهاجرت به آمریکا ، ازدواج با خانم تامسون هیمن ، فعالیت سیاسی در آمریکا ، مصر ، لبنان ، حضور در جنگ داخلی لبنان ، فعالیت سیاسی در کردستان را به شما محول مینماییم تا این مطالب را خودتان دنبال نمایید.

مصطفی چمران در لبنان به یکی از چهره های برجسته سیاسی تبدیل شده بود به گونه ای که حزب های مختلف تهمت های زیادی را به او می زدند مبنی بر این که نماینده ایران در لبنان است و قصد حکمرانی در لبنان را دارد. چمران در لبنان چندین مرتبه با رهبران فلسطینی چون یاسر عرفات و ابو جهاد تماس هایی داشته است که این تماس ها با موضوع مشورت های جنگی و سیاسی بر قرار می شد.

در هرج و مرج های انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ شمسی در ایران، چمران ۵۰۰ نفر از رزمندگان خود را تجهیز نمود که فورا به ایران بیایند و کشور سوریه هواپیماهایی برای این امر تعبیه نمود. این رزمندگان از یاران چمران و افراد جنبش امل بودند. اما انقلاب به گونه ای پیش رفت که حضور این رزمندگان برای مبارزه با نیروهای شاهنشاهی بیهوده بود. مصطفی چمران طبق فرموده آیت الله خمینی (ره) در ۳۰ بهمن ۱۳۵۷ شمسی به تهران آمد و علی رغم میل باطنی اش در تهران ماندگار شد تا اوضاع کشور سر و سامان گیرد.

جریاناتی مبنی بر جدایی طلبی گروه هایی از مردم کردستان بر سر زبان ها افتاد، ولی الله فلاحی که فرمانده نیروی زمینی ارتش بود، با مصطفی چمران به کردستان آمدند تا جو حاکم بر کردستان را کنترل کنند. شورشیان مناطق قلعه حصار، بین راه ارومیه و سرو را به تصرف خود در آوردند. داوطلبان مردمی و نیرو های ژاندارمری توانایی مقابله با شورشیان را نداشتند و به همین دلیل عقب نشینی کرده بودند.

فلاحی برای مقابله با شورشیان شخصاً به گردنه مزبور رفت به همراه نیرو های خود، تانک های این گردنه را با آر پی جی نابود کرد تا راه باز شود. مصطفی چمران به واسطه نفوذ خود بر دولت و شخص امام خمینی (ره)، ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به کردستان و منطقه کارزار اعزام کرد. یکی از تکنیک های پیروزی دولت بر شورشیان، استفاده از هلیکوپتر و انتقال نفرات به قلب شورشیان بود.

برجسته ترین فعالیت های مصطفی چمران در کردستان، در منطقه ای به نام پاوه صورت گرفت که در آنجا به همراه فرمانده فلاحی در محاصره شورشیان قرار گرفته بودند. آنان در تیرباران شورشیان در خانه پاسداران و پاسگاه ژاندارمری مقاومت کردند. در هنگام این حملات، پیامی از رادیو توسط آیت الله خمینی (ره) پخش شد که در این پیام اخبار اعزام ارتش و سپاه پاسداران به شهر پاوه انتقال داده شد. این شهر پس از مقاومت فرمانده فلاحی و مصطفی چمران، توسط سرگرد خسرو درخشنده مهر و یارانش پاکسازی شد. یکی از غم انگیز ترین اتفاقاتی که در پاوه رخ داد، قتل عام تمامی مجروحین در بیمارستان و شلیک به هلیکوپتر حامل زخمی ها بود.

مصطفی چمران پس از مقاومت در کردستان به دستور آیت الله خمینی (ره) به تهران فرا خوانده شد تا در قامت وزارت دفاع کشور مشغول به کار شود. چمران ارتش را با ۱۲۰۰۰ نیرو مجهز کرد. دولت موقت در این هنگام که استعفای خود را اعلام کرد، چمران در شغل قبلی مشغول به کار ماند. مصطفی چمران از سوی آیت الله خمینی (ره) در ۲۰ اردیبهشت ۱۳۵۹ شمسی به سمت مشاور شورای عالی دفاع ملی منصوب گردید. مصطفی چمران در اولین دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی، به عنوان نماینده تهران انتخاب شد.

پس از شروع جنگ تحمیلی میان ایران و عراق، چمران برای حضور در صحنه نبرد اعلام آمادگی کرد و شخصا به خوزستان اعزام شد. حضور چمران در جنگ باعث شد تا ستاد جنگ های نامنظم به رهبری ایشان دایر شود. این نهاد با استفاده از انواع مهندسی ها برنامه هایی برای جنگ تدارک دید.

این برنامه ها شامل ساخت جاده های نظامی، نصب پمپ های آب در کنار رود کارون و احداث کانالی به طول حدود ۲۰ کیلومتر و عرض حدود ۱ متر در عرض مدت حدود ۱ ماه، با هدف انتقال آب به سمت تانک های عراقی و تاخیر در حرکت نیرو های عراقی، صورت پذیرفت. در طی حملات نیرو های عراقی به سوسنگرد، در عرض ۳ روز این نیرو ها شهر را با استفاده از تانک هایشان تصرف کردند.

چمران به واسطه حضور چندین تن از یاران و برخی از مردم در سوسنگرد، حس سرافکندگی پیدا کرده بود. بنابراین با توجه به نفوذی که در دولت داشت، ارتش را با نیروهای مردمی و سپاه پاسداران یکی کرد و به نبرد نابرابر با دشمن شتافت. ارتش حملات برنامه ریزی شده را از اهواز تا سوسنگرد انجام داد. چمران برای آزادسازی سوسنگرد، به همراه چندین تن از یاران خود که توانایی انهدام تانک ها را داشتند، تانک های عراقی ها را نابود کرد تا نیرو های عراقی را از شهر فرار دهد.

مصطفی چمران در این نبرد از ناحیه ران دچار جراحت شد و به واسطه غنیمت یک دستگاه کامیون نفر بر عراقی، خود را به بیمارستان رساند و پس از یک روز بستری، به مقر جنگ های نامنظم بازگشت.