ماکت استند شهید امیر سپهبد محمد ولی قرنی

محمدولی قرنی در سال ۱۲۹۲ در تهران به دنیا آمد و به‌دلیل اینکه پدرش را که یکی از مدیران مخابرات بود در سن ۱۰ سالگی از دست داده بود، زندگی سخت و دشواری را در کنار

مادرش سپری کرد. وی بعد از گذراندن دوران ابتدایی تحصیل، در دوران متوسطه وارد مدرسه نظام که مربوط به افراد ارتشی بود، شد. قرنی بعد از طی تحصیلات مقدماتی در مدرسه نظام، در سال ۱۳۰۹ وارد دانشگاه افسری ارتش شد. قرنی به علت شایستگی و کاردانی، رتبه های نظامی را یکی پس از دیگری پشت سر گذاشت و در آخرین مرحله با درجه سرتیپی در رأس رکن دوم(اطلاعات) ستاد ارتش قرار گرفت و تا ۲۰ بهمن ماه ۱۳۳۶ در این سمت باقی ماند. وی در مهرماه سال ۱۳۳۶ به درجه سرلشکری رسید. بر پایه اسناد موجود، خرده‌گیری قرنی علیه رژیم محمدرضا شاه پهلوی از اواخر سال ۱۳۳۵ و در دوران نخست‌وزیری حسین عَلاء آغاز شد.

قرنی به اتهام طرح کودتا بر علیه شاه در هشتم اسفندماه ۱۳۳۶ دستگیر و به دو سال و هشت ماه زندان محکوم و در ۳۱ تیرماه ۱۳۳۷ از ارتش شاهنشاهی اخراج شد. قرنی در هشتم آذرماه ۱۳۳۹ از زندان آزاد شد و از سال ۱۳۴۱ فعالیت های سیاسی و مذهبی خود را علیه حکومت پهلوی پررنگ‌تر نمود و با چهره‌های مذهبی؛ همچون آیت‌الله سید محمود طالقانی و آیت‌الله سید محمدهادی میلانی ارتباط نزدیک برقرار نمود و تا پیروزی انقلاب اسلامی در۲۲ بهمن­ ماه ۱۳۵۷ این ارتباط ادامه داشت. ساواک در پنجم دیماه ۱۳۴۲ او را به همراه شماری دیگر دستگیر کرد و به ­مدت ۹ ماه در زندان انفرادی به سر برد. در دادگاه نظامی نیز به سه سال زندان محکوم شد و تا ۲۰ آذرماه ۱۳۴۵در زندان بود.

از این زمان تا واپسین روزهای دستگاه حاکم پهلوی، پیوسته قرنی تحت نظر شدید ساواک قرار داشت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و طی حکمی از سوی حضرت امام خمینی(ره) با درجه سرلشکری به سمت اولین رئیس ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران برگزیده شد، وی همچنین عضو شورای انقلاب بود. با فرمان امام خمینی(ره) و موضع قاطع خود به مبارزه با ضدانقلابیون و عوامل غائله کردستان شتافت. شهید قرنی در سازماندهی و انسجام ارتش پس از پیروزی انقلاب اسلامی تلاش وافری نمود و بازوی دفاعی و امنیتی انقلاب اسلامی محسوب می شد.

علل استعفای

شهید قرنی وظیفه دفع حمله‌های مسلحانه و ناامنی‌های ایجاد شده توسط احزاب غیر قانونی و ضدانقلاب به ارتش محول شده، اما بالاترین مقام نظامی کشور یعنی رئیس ستاد مشترک ارتش نمی‌توانست از اختیارات خود برای تحقق چنین اهدافی استفاده کند. سرلشکر قرنی، نخستین رئیس ستاد کل ارتش که به شدت مورد نفرت گروه‌های چپ غیر مذهبی و تشکل‌هایی چون مجاهدین خلق که مخالف اقتدار حاکمیت جدید بودند، قرار داشت. سپهبد شهید قرنی تنها ۴۳ روز بر ستاد ارتش جمهوری اسلامی ایران ریاست نموده و نیروهای سه گانه را فرماندهی نمود. او در این مدت کوتاه تنها به ادای دَین پرداخته و به مسئولیت شرعی خود همت گماشت. دوران کوتاه فرماندهی او با فراز و نشیب فراوانی همراه بود. دولت موقت با او موافق و همراه نبود و از سویی وزیر دفاع نیز اقدامات خودسرانه انجام می‌داد.

این افسر شجاع و غیور ارتش در همین مدت کوتاه با توجه به مسئولیت ها و سوابق اطلاعاتی و مدیریتی که در ارتش داشت ماهیت افراد، گروه ها، سازمان ها و احزاب را به خوبی می شناخت. از میزان همراهی و همنوایی آنان با امت آگاه بوده و انقلابی نمایان دروغین را که دست پرورده ساواک و آمریکا بودند به خوبی می­ شناخت. در آن دوران غائله های مختلف در شهرها و استان های مرزی روی داد. همزمان برخی گروهک ها نیز امنیت شهرستان­ های دیگر را نیز مختل نموده تا جایی که خطر تجزیه­ طلبی دربرخی استان­ها نیز احساس می شد. در این شرایط، نابسامانی ­های سیستم‌های دفاعی، اطلاعاتی و امنیتی از یک سو، ناکارآمدی سامانه اداری و نبود نیروی آموزش دیده کافی برای اداره کشور از سوی دیگر، دست به دست یکدیگر داده تا ریاست ستاد ارتش که از ناحیه حضرت امام(ره) منصوب شده به عنوان یک مانع برای دستیابی به اهداف برخی افراد و گروه­ها و احزاب تلقی گردد. فشارهای گروهک ها، اصرار دولت موقت و اوضاع امنیتی کردستان و عملکرد این شهید که منجر به مدیریت بحران سنندج گردید؛ خشم استکبار را برانگیخت و منجر به وی استعفا گردید. در متن این استعفا نامه مطالبی وجود دارد که در شرایط کنونی که بیش از چهار دهه از آن می گذرد؛ می‌تواند ماهیت، عملکرد او و دشمنان وی را آشکار سازد. شهادت شهید سپهبد قرنی در سوم اردیبهشت ۱۳۵۸ به دست گروه فرقان در خانه‌اش ترور شد. از حمید نیکنام و همفکرانش به عنوان ضارب و عامل ترور نام برده می‌شود. مقبره او در قم و در حرم فاطمه معصومه است. او از نخستین قربانیان پس از پیروزی انقلاب است.